Đối với thực tiễn tranh chấp đất đai hiện nay đa dạng và phổ biến, pháp luật hiện hành quy định những trường phải và không phải thực hiện thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã. Nắm bắt được quy định về vấn đề này giúp cho việc giải quyết tranh chấp đất đai diễn ra nhanh chóng, đúng trình tự thủ tục.
Việc tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mới buộc phải hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp
Định nghĩa tranh chấp đất đai
Tranh chấp đất đai được quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật đất đai 2013 như sau: “Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai”.
Nhìn chung, tranh chấp đất đai hiện nay được chia thành các nhóm phổ biến sau:
– Nhóm tranh chấp về quyền sử dụng đất, tức là tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất: Tranh chấp ranh giới đất, tranh chấp đòi lại quyền sử dụng đất trước đó đã cho mượn, cho thuê, cho ở nhờ; cấp Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất trùng toàn bộ hoặc một phần đất cho các cá nhân hoặc hộ gia đình,..
– Nhóm tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất: Chuyển nhượng, chuyển đổi, thế chấp, bảo lãnh, góp vốn, cho thuê, cho thuê lại Quyền sử dụng đất.
– Tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất: Phân chia di sản thừa kế là Quyền sử dụng đất có di chúc hoặc thừa kế theo pháp luật
Trường hợp nào bắt buộc hòa giải tranh chấp đất đai tại cơ sở?
Hiện nay, việc tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mới buộc phải hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp. (quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP)
Trước hết, pháp luật về đất đai hiện hành khuyến khích tự hòa giải. Khi các bên không tự hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại Ủy ban nhân cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai.
Kết quả hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã được chia làm hai trường hợp:
Hòa giải thành dẫn đến kết thúc tranh chấp
Sau thời hạn 10 ngày kể từ ngày lập biên bản hòa giải thành mà các bên tranh chấp có ý kiến bằng văn bản về nội dung khác với nội dung đã thống nhất trong biên bản hòa giải thành thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức lại cuộc họp Hội đồng hòa giải để xem xét giải quyết đối với ý kiến bổ sung và phải lập biên bản hòa giải thành hoặc không thành.
Hòa giải không thành, được giải quyết theo hướng sau:
– Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án nhân dân giải quyết
– Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này thì đương sự chỉ được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai
+ Thủ tục tố tụng dân sự: Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự
+ Thủ tục hành chính: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giải quyết tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh giải quyết tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
Trường hợp không bắt buộc hòa giải tranh chấp đất đai tại cơ sở?
Cũng tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP quy định những trường hợp tranh chấp liên khác liên quan đến quyền sử dụng đất sau thì không buộc hòa giải tại UBND cấp xã để làm điều kiện khởi kiện, gồm có:
– Tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất
– Tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất
– Chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất
Trong những trường hợp này, khi xảy ra tranh chấp, các bên có thể tự hòa giải. Nếu thương lượng không đạt, hòa giải không thành thì có thể thực hiện ngay việc khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.
Như vậy, những trường hợp phải và không phải thực hiện thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã, phường, thị trấn tại nơi có đất đã được chúng tôi chia sẻ thông qua bài viết trên.
